مقایسه خصوصیات کمی و ارسش غذایی علوفه سه رقم تاج خزوس در مشارع استان البزس

Transcription

1 ضوبر 20 پبييش 1395 ظظ: 31~42 طزي آه سضی- پض طی ه سس تحقيقبت ػل م داهیکط ر مقایسه خصوصیات کمی و ارسش غذایی علوفه سه رقم تاج خزوس در مشارع استان البزس اهيزرضب غفبيی ) یؼ ذ ؼئ ( اػتبدیبس ػؼ تحمیمبت ػ دا ی و س ػبص ب تحمیمبت آ صؽ تش یح وب سصی وشج ایشا هزتضی رضبيی اػتبدیبس ػؼ تحمیمبت ػ دا ی و س ػبص ب تحمیمبت آ صؽ تش یح وب سصی وشج ایشا. ػبداالهيز را وب دا یبس ػؼ تحمیمبت اكالح ثزس ب ػبص ب تحمیمبت آ صؽ تش یح وب سصی وشج ایشا ؿ بس ت بع یؼ ذ ؼئ : Emil:.sfei@reeo..ir چکيد دف اس ايي تحقيق تؼييي خػ غيبت کوی کيفی ػل ف س رقن تبج خز ط بب بم بی خبرکفسکی سين ل رآ در هشارع استبى البزس ب د. بديي ه ظ ر ػل ف س رقن تبج خز ط در هزحل بؼد اس گلد ی قبل اس بذرد ی بزداضت ضد. و بزداری تػبدفی اس 15 قط )يک هتز هزبؼی( هشارع کطت تبجخز ط ا جبم ضد. خػ غيبت کوی ضبهل ارتفبعب ت سىتبس ب ت ب د. وچ يي خػ غيبت کيفی ضبهل هبد آلی پز تئييخبم چزبیخبم دي ار سل لی خبکستزخبم کزب يدرات بیغيزفيبزی ب د. تبيج طبى داد د ک سى ب ت بی تبس س رقن تبج خز ط )ارقبم خبرکفسکی سين ل رآ( ب تزتيب 1248/5 1171/6 1045/0 گزم ب د. ارتفبع ب ت رقن خبرکفسکی اس بقي ارقبم بل دتز ب د. قطز سبق در رقن خبرکفسکی يش سبت بزگ ب ب ت در رقن ل رآ اس بقي تيوبر بی آسهبيطی بيصتز ب د. هيشاى ت ليد ػل ف تز يش خطک در رقن ل رآ ب تزتيب 16/4 93/6 تي در کتبر ب د ک اس بقي تيوبر بی آسهبيطی بيصتز ب د. در ارقبم خبرکفسکی سين ل رآ ب تزتيب پز تئييخبم 12/0 11/8 11/5 درغد يش دي ار سل لی 38/6 39/9 37/8 درغد ب د د. در رقن ل رآ هيشاى چزبیخبم کزب يدرات بیغيزفيبزی اس بقي تيوبر بی آسهبيطی بيصتز ب د. ت ليد پز تئيي خبم دي ار سل لی در کل هشرػ در رقن ل رآ تبس ب تزتيب 6/23 1/98 تي در کتبر ضد ک اس بقي تيوبر ب بيصتز ب د. ضبخع بی ارسش سبی تغذي ای کيفيت سبی ػل ف در رقن ل رآ ب تزتيب 174/6 167/5 ب د د. درهجو ع ه اد هغذی ه ج د در ػل ف تبجخز ط بب رقن ل رآ بيصتز اس د رقن ديگز ب د. اص بی کليدی: ػ ف تبج خش ع خل كیبت و ی ویفی اسصؽ غزایی

2 Applied Animl Siene Reserh Journl No 20 pp : Compring the Quntittive Chrteristis nd Nutritionl Vlue of Three Vrieties of Amrnth in Frms Loted in Alorz Provine; Joint Cse Study Ami-Rez Sfei 1*, Mortez Rezei 1, Adol-Amir Rhnm 2 1- Professor Assistnt t Animl Siene Reserh Institute of Irn (ASRI) - Agriulturl Reserh, Edution nd Extension Orgniztion (AREEO)-Krj-Irn. 2- Professor Assoite t Seed nd Plnt Improvement Institute - Agriulturl Reserh, Edution nd Extension Orgniztion (AREEO)-Krj-Irn Amrnth is hrterized with idel griulturl properties, inluding resistne to drought nd high wter-use effiieny, nd it n supply signifint levels of high-qulity rops in wrm sesons. This study imed to ultivte nd determine the nutritionl vlue of new vrieties of Amrnth forge in the frms loted in Alorz provine. Therefore, some smples were tken fter flowering nd efore the seeding stge in order to determine the quntittive nd qulittive hrteristis of three vrieties of Amrnth (i.e. Cim, Lour nd Khrkovski). Hving resorted to rndom smpling method, it ws deided to tke smple from 15 lotions (one squre meter) ross the frms in whih Amrnth were ultivted. It should e noted tht the smpling ws onduted in Seed nd Plnt Improvement Institute. The quntittive hrteristis of three experimentl tretments were exmined in terms of plnt height, plnt fresh weight nd otnil nlysis of oveground prts nd dry mtter. Given the qulittive hrteristis of Amrnth, it ws tried to mesure dry mtter, orgni mtter, rude protein, rude ft, ell wll, rude sh, Non-Fier Crohydrtes (NFC) nd solule sugrs using the lortory of Animl Siene Reserh Institute. Regrding the quntittive hrteristis, it ws oserved tht the fresh plnt weight of three vrieties of Amrnth (Khrkovski, Lour nd Cim) were 1045, nd grms, respetively. Besides, it ws indited tht the Khrkovski ws tller thn other vrieties nd the stem dimeter of Khrkovski ws thiker thn the other experimentl tretments. However, Lour hd the highest sore in terms of the rtio of leves to the plnt. The fresh nd dried forge produed y Lour ws up to 93.6 nd 16.4 tons per hetre, respetively. The ltter level of prodution ws more thn other tretments. The results of qulittive hrteristis (nutritionl vlue) indited tht Khrkovski, Cim nd Lour sored 11.5%, 11.8% nd 12% in terms of rude protein, respetively. Besides, the ltter vrieties sored 39.9%, 38.7% nd 37.8% in onnetion to ell wll, respetively. Furthermore, Lour hd the highest level of rude ft nd NFC. Given the Lour, it ws indited tht the totl prodution of rude protein nd ell wll in the frm ws 1.98 nd 6.23 tons per hetre, respetively. It should e noted tht the ltter produtions were higher thn other the produtions in other tretments. The Lour sored nd in terms of Reltive Feeding Vlue nd Reltive Forge Qulity, respetively. Compred to other vrieties of Amrnth grown in this provine, it ppers tht the nutrient ontent of one-hetre Amrnth forge (Lour) n meet the dily nutritionl requirements of ruminnts. Key words: Amrnthus Forges, quntittive nd qulittive hrteristis, Nutritionl Vlue هقده یب چ بس وشث تبج خش ع )Amrnthus( اص خ یب ب ػ ف ای ػبص بس ثب ؿشایظ خت ف حیغی ث د و لبدس یثبؿذ عی د س و تب ثب لشف یضا آة و تشی ؼجت ث ػبیش یب ب ػ ف ای تبثؼتب ػ ىشد لبث لج ثب اسصؽ غزایی ثبال ت یذ بیذ ) ب س ىبسا 2016(. اص ای یب دس و س ىضیه چ فشآ سد ثشای لشف ا ؼب ث دػت یآیذ. ای یب د پ - ای یهػب داسای پش تئی لبث ت خ )ثشاثش ثب دسكذ( ثب مذاس یضی ثبال و ؼی فشا ا ؼجت ث ى یب ب ػ ف ای )ی د ( ثشتشی داسد ) بستی ا ذسػ 1975(. اص ای ػ ف دس د س خىی دا بی آثؼت و یبص ث و ؼی ثبالیی داس ذ یت ا اػتفبد د. چ ی ثب تغزی ای ػ ف دس خیش خ اسو ذ ب لشف و دب بی پش تئی ی خیش یض وب ؾ ییبثذ )سضبیی ىبسا 2009 سضبیی ىبسا 2013 سضبیی ىبسا 2014 سضبیی ىبسا 2015 افبس فیؼی 1384(. تبج خش ع داسای 60 سل ث د و 9 سل آ دس ایشا خ د داسد )اػت سا ىبسا 1999(. ا جت اسلب خذیذ اسداتی اكالح ؿذ اص خ ػی سآ یض دس ایشا وت ی شدد و اعالػبت ػ ی ای اسلب خذیذ ثؼیبس و دس دػتشع یثبؿذ. دس ضاسؿی)ثب ت ؼپش ش ىبسا 1995( تبویذ ؿذ و تبجخش ع اص ؼذ د یب ب پ ثش ی اػت و داسای ؼیش فت ػ تضی چ بس وشث ث د زا داسای 32

3 تبث یض ؿذیذ یتش ط داسای وبسایی ثبالی فت ػ تض یثبؿذ. ای یب ث ؿشایظ خىی مب ث د ثشای وت دس بعك خه و ثبسا ثشای وب ؾ ضی بی آثیبسی بػت اػت. تبج خش ع یه ػ ف ثب ویفیت خ ة تب ػب ی دس شاح خبكی اص سؿذ خ ا ذ ث د)وبف ثش 1990(. دس غب ؼ ای ب داد ؿذ و اسصؽ غزایی ػ ف تبجخش ع ث ػ ا خ سان خ اسو ذ ب ثشاثش یب ث تش اص ػ ف بی سایدی اص خ ی د یثبؿذ )تئ ت یه و بس 1985(. تشویجبت غ ة )پش تئی خب ثبال ی ی و ( یض یتشات اػیذ ا ضا یه ای ػ ف و یثبؿذ زا پتب ؼی ثبالیی دس لشف خ سان خ اسو ذ ب داسد. ػ ف تبجخش ع دس مبیؼ ثب وب 18 ثشاثش یتب ی A 13 ثشاثش یتب ی C 20 ثشاثش و ؼی فت ثشاثش ثیؾتش آ داسد )ػجبػی ىبسا 2012(. ی ی بستی )1999( ضاسؽ وشد ذ: ػ ف بیی و اسصؽ تغزی - ای) RFQ ( آ ب دس حذ د 150 احذ یب ثبالتش یثبؿ ذ داسای اسصؽ غزایی بػجی ثشای خ اسو ذ ب ث د حتی دس ثؼضی الغ ثیؾتش اص ی د یثبؿ ذ. سضبیی س صث ب )1388( دس آص بیی اسصؽ غزایی ػ ف تبجخش ع (Amrnthus ( hypohondriusسا اص عشیك ا ذاص یشی تشویجبت ؿی یبیی تؼیی ضشیت ض ی )دس ػ 115 س ص ی یب ( سد ثشسػی لشاس داد ذ ضاسؽ د ذ و مبدیش بد خه خبوؼتشخب بد آ ی پش تئی خب دی اس ػ ی فیجش ب ح دس ؿ ی ذ اػیذی چشثیخب و ؼی فؼفش دس ػ ف تبجخش ع ث تشتیت 13/4 21/6 0 /30 1 /86 2/8 28/7 44/5 11/4 86/6 دسكذ بد خه ث د یض یضا لبث یت ض بد خه ث س ؽ آص بی ب ی دس ػ ف ای یب 72/4 دسكذ یثبؿذ. احؼب ی فضبئ ی )1389( دس تحمیمی ػ ىشد و ی اد غزی ویفیت پش تئی ػ ف خه چ بس سل تبج خش ع ؿب اسلب ا تشا خبسو ف خبسو فؼىی ثی ب سا سد مبیؼ لشاس داد ضاسؽ د ذو سل ا تشا ثب ت ػظ 63/3 ت دس ىتبس ػ ف تش 9 7/ ت دس ىتبس ػ ف خه چ ی ثیؾتشی ػ ىشد پش تئی خب پش تئی حمیمی پش تئی ح و ؼی فؼفش یضی ث ػ ا سل ثشتش ؼشفی ؿذ. ثب ت خ ث ػ ىشد ثبال ویفیت خ ة اد غزی اخضای پش تئی تبج- خش ع ث ػ ا ػ ف ای ثب ویفیت دس تغزی خ اس و ذ ب ت كی شدیذ )ػش ذی ىبسا 2016 وشی ی ىبسا 2015(. زا ثب ت خ ث تش یح وت اسلب خذیذ اكالح ؿذ تبج خش ع ػ ف ای ضش سی ث ظش یسػذ و خل كیبت صساػی )و ی( اسصؽ غزایی )ویفی( آ ب تؼیی شدد. ای آص بیؾ ث - ظ س تؼیی خل كیبت و ی )سؿذ ػ ىشد یب ( ویفی )اسصؽ غزایی( ػ ف ػ سل تبج خش ع ثب ب بی خبسوفؼىی ػی سآ دس ضاسع اػتب ا جشص ا دب ؿذ. ه اد ر ش ب وت اسلب خذیذ تبج خش ع دس ا ای اسدیج ت ػب 1395 دس ضسػ ػؼ تحمیمبت اكالح ثزس ب الغ دس ؿ شن ب ثزس دس 35 دسخ 47 دلیم ػشم ؿ ب ی 50 دسخ 56 دلیم ع ؿشلی استفبع 1321 تش اص ػغح دسیب اخشا شدیذ. آة ای غم سد آص بیؾ ذیتشا ای ثب تبثؼتب بی ش خه ص ؼتب بی ؼجتب ػشد یثبؿذ. ت ػظ ثبس ذ ی ػبال ای غم ؼبد 241 ی ی تش یب ی ػب یب سع ثت ؼجی یب ی حذاوثش حذال آ ث تشتیت تجخیش ػبال ؼبد 52 دسكذ 792 ی ی تش یثبؿذ. دسكذ د ع یب ی ػب یب دسخ حشاست ؼبد 14 دسخ ػب تی شاد ت ػظ حذال حذاوثش دسخ حشاست ث تشتیت ؼبد 0 / /4+ دسخ ػب تی شاد یثبؿذ. حذال حذاوثش غ ك د ب ث تشتیت دسخ ػب تی شاد یثبؿذ. ػ یبت وبؿت ثزس ػ سل خذیذ اكالح ؿذ یب تبج خش ع ثب ب بی خبسوفؼىی )Khrkovski( ػی )Cim( سآ )Lour( دس ص ی بی صساػی سد ظش ثب تشاو 10 ثزس دس فبك 15 ػب تی تشی یض ثب فبك ش سدیف 60 ػب تی تشی )حذ د 75 ث ت دس تش شثغ( ك ست شفت. دس د ع 8 ثت آثیبسی ك ست شفت. یضا و د ی ؿب و د پبی : 100 وی ش دس ىتبس یتش ط 250 وی ش دس ىتبس فؼفش یض و د ػشن: 100 وی ش دس ىتبس یتش ط دس ب سؿذ ػشیغ ػبل ث د ذ. ػ یبت خی ث ك ست دػتی ا دب ؿذ. ػ ثشداؿت ػ ف تبج خش ع 90 س ص ث د و دس ای شح 90 دسكذ ضاسع ذ ی وب داؿت ا ای ثزسد ی ث د ذ. ثشداسی تلبدفی اص 15 مغ )یه تش شثؼی( دس ش ىتبس ا دب ؿذ ذ )ا لبسیاسد ی 1392 شا ی ىبسا 1391(. ػپغ خل كیبت و ی شتجظ ثب ػ ىشد سؿذ یب ؿب ص تبص یه ث ت استفبع ث ت ؼجت ص ی ثشي ػبل خ ؿ ا ذاص یشی ؿذ ذ ػ ىشد سؿذ و س صا ػ ف ػ سل 33

4 تبج خش ع حبػج ؿذ ذ. بی آص بیی دس ػبی خه ؿذ ذ (Reltive Forge Qulity)RFQ = ویفیت ؼجی ػ ف ) اخه(. دس شح ثؼذی ثشای تؼیی خل كیت ویفی ػ ف - بی خه ؿذ ث آص بی ب ػؼ تحمیمبت ػ دا ی و س تم تشویجبت ؿی یبیی ؿب بد خه بد آ ی پش تئی خب دی اس ػ ی خبوؼتشخب چشثیخب وشث یذسات غیشفیجشی )NFC( یض اد ؼذ ی ای ػ ف ب ا ذاص یشی ؿذ ذ) AOAC 2005 (. دس بیت اسصؽ ؼجی تغزی ای ویفیت ؼجی ای ػ ف ب ث دػت آ ذ ) ب ى ن 2011 ب ى ن ىبسا 2014(. س اثظ سد اػتفبد ) ب ى ن ىبسا ی ض 2014 ىبسا 2000 :)NRC 2001 NFC=100-CP-NDF-EE-Ash ME=0.82 DE DE= (0.11 ADF)+(0.332 CP)+( ADF 2 ) TDN 1 =96.35-(ADF 1.15) DMI=120/NDF DDM=88.9-(0.779 ADF) RFV=DMD DMI/1.29 RFQ = DMI TDN/ 1.23 = NFC وشث یذسات بی غیشفیجشی)دسكذ بد خه( = CP = NDF = EE = Ash پش تئی خب )دسكذ بد خه( دی اس ػ ی)دسكذ بد خه( چشثی خب )دسكذ بد خه( خبوؼتشخب )دسكذ بد خه( = ADF فیجش ب ح دس ؿ ی ذ اػیذی)دسكذ بد خه( = ME = DE ا شطی لبث تبث یؼ ) بط ثش وی ش ( ا شطی لبث ض ) بط ثش وی ش ( = TDN 1 و اد غزی لبث ض )دسكذ( = DMI بد خه لشفی )دسكذ ص ثذ ( = DMD لبث یت ض بد خه )دسكذ( داد بی شث ط ث خل كیبت و ی )صساػی( ویفی)اسصؽ غزایی( ػ ف ػ سل تبج خش ع وبؿت ؿذ دس ضاسع اػتب ا جشص ثب ت فیك تدضی تح ی ؿذ ذ. دس ای آص بیبت اص عشح وب ال تلبدفی ثب ثب 3 تی بس 4 تىشاس اػتفبد ؿذ. تدضی تح ی داد ب ثب ش افضاس آ بسی R ؼخ ا دب مبیؼبت یب ی ب یض ث س ؽ آص دا ى ثب ػغح احت ب 5 دسكذ ك ست شفت )آس.)2016 ذ آ بسی سد اػتفبد ث ؿشح ری ث د. Y ij = µ + T ij + e ij ; Y ij مذاس ش ب ذ ; µ یب ی كفت سد آص بیؾ ; T ij اثش تی بس i ا ; e ij اثش خغبی آص بیی )ثبلی ب ذ ( تبيج بحث دس خذ بی 2 1 خل كیبت و ی ػ ىشد سؿدذی یدب تدبج خش ع ثب سل بی خبسوفؼىی ػی سآ ضاسؽ ؿدذ ا دذ. دبد خه دس سل ػی اص د تی بس آص بیی دی ش ث ك ست ؼ دیداسی و تش ث د )0/05>P(. استفبع یب ص ث ت تبص ص ث ت خده یب سل سآ اص ثمی سل بی دی ش)خبسوفؼىی ػدی ( ثد كد ست ؼ یداسی ثدیؾتدش ثد د )0/05>P(. چ دی لغدش ػدبل یدب تدبج خش ع دس سل خبسوفؼىی ثیؾتشی دس سل ػی و تشی مدذاس ث د )0/05>P(. زا ؼجت ػبل ث ث تد دس سلد خبسوفؼدىی اص ثمید اسلب دی ش آص بیی ثیؾتش ؿذ )0/05>P(. دس سل سآ ؼجت ثشي ث ث ت ث كد ست ؼ دیداسی اص ثمید اسلدب آص بیدی ثدیؾتدش ؿ د ذ )0/05>P( و ب د ذ افضایؾ ص ثشي دس ای سلد دیثبؿدذ. ا جت ؼجت خ ؿ ث ث ت دس سل خبسوفؼىی یض اص سلد دبی ػدی سآ و تش ؿذ )0/05>P(. (Reltive Feed Vlue)RFV = اسصؽ ؼجی تغزی ای 34

5 فبوت س بی سد ا ذاص یشی بد خه ث ت ب)%( ص ث ت بیتش) g ) ص خه ث ت ب) g ) استفبع ث ت ب) m ) ؼجت ثشي ث ث ت )%( ؼجت ػبل ث ث ت )%( ؼجت خ ؿ ث ث ت )%( جد ل 1 - خػ غيبت رضدی س رقن گيب تبج خز ط Khrkovski تی بس بی آص بیی SIG SEM 0 /46 85/35 16/42 7 /99 4 /50 4 /97 0 /94 1 /46 Lour 17/6 1248/5 219/3 152/ /6 Cim 16/ /6 193/6 143/ /2 17/3 1045/0 180/4 133/ /7 لغشػبل ) mm ) = Khrkovski سل خبسوفؼىی = Cim سل ػی = Lour سل سآ حش ف تفب ت دس ش ػت ب اختالف ؼ یداس )0/05>P( ثی یب ی ب یثبؿذ. = ثؼیبس ؼ یداس )0/01>P( = ؼ یداس )0/05>P( = SEM خغبی اػتب ذاسد ثی یب ی ب = SIG ػغح ؼ ی داسی. سؿذ تبج خش ع تحت تأثیش ؿشایظ حیغی ذیشیت ضسػ ب ذ تبسیخ تشاو وبؿت ؿشایظ تغزی حبك خیضی خبن ثذت تغییش ییبثذ)ا ال ئی ىبسا 2008 ا ال ئی 2007(. تشاو بػت وت یب تبج خش ع ثؼت ث ؿشایظ بعك خت ف وت ثؼیبس تفب ت یثبؿذ. د یشا )2016( ثب ىبسی ػبص ب خ اسثبس خ ب ی دس ضسػ تحمیمبتی آ صؿی یدشی دس آص بیی اثشات ػ فبك سدیف ػب تی تش چ بس ػغح و د وی ش و د یتش ط سا ثش ػ ىشد یب تبج خش ع ثشسػی ضاسؽ د ذ. ثب افضایؾ فبك سدیف افضایؾ ػغح و د استفبع لغش ػبل تؼذاد ثشي ؿبخق ػغح ثشي ث ك ست ؼ یداسی افضایؾ یبفت. چ ی ب س ىبسا )2016( دس آص بیی و دس ش دؿت اػتب فبسع ا دب داد ذ ػ تشاو وبؿت / 6 6/ ث ت دس تش شثغ تبج خش ع ػ ف ای سا دس ػ تبسیخ وبؿت ا ای ا اػظ ا اخش تیش ب سد ثشسػی لشاس داد ضاسؽ د ذ و تشاو تبسیخ وبؿت س ی لغش ػبل تؼذاد ثشي دس ػبل ص ثشي ص ػبل ؿبخق بی سؿذ ػ ىشد ػ ف تبثیش ؼ یداس داؿت. ثیؾتشی ػ ىشد ؼبد تشاو 11/7 6/6 ت دس ىتبس ػ ف دس ث ت دس احذ ػغح تبسیخ وبؿت ا اػظ تیش ب حبك ؿذ تبخیش دس وبؿت ثؼذ اص ا اػظ تیش ب افضایؾ تشاو وبؿت اص 6 6/ ث ت ث 11 ث ت دس احذ ػغح ػجت وب ؾ ػ ىشد ؿذ و تبیح ای حممی ثب تبیح پظ ؾ حبضش غبثمت داسد )اػالف ىبسا 2001 ػب ذسص ثیىش 1984(. خل كیبت ػ ىشد سؿذ یب تبج خش ع )خذ 2( ؿب ػ ىشد یب تش ػ ىشد یب خه ػ ىشد س صا یب تش ػ ىشد س صا یب خه ث ك ست ؼ یداسی دس سل سآ سل خبسوفؼىی ث تشتیت ثیؾتشی و تشی مذاس ث د.)P<0/05( 35

6 خل كیبت ػ ىشدی ػ ىشد یب تش) Ton/h ) ػ ىشد یب خه) Ton/h ) ػ ىشد س صا یب تش) Kg/h ) ػ ىشد س صا یب خه) Kg/h ) جد ل 2 - خػ غيبت ػولکزدی س رقن گيب تبج خز ط Khrkovski تی بس بی آص بیی SIG SEM 6 /40 1 /23 71/12 13/68 Lour 93/64 16/ /39 182/73 Cim 87/87 14/52 976/36 161/33 78/37 13/53 870/82 150/37 = Khrkovski سل خبسوفؼىی = Cim سل ػی = Lour سل سآ حش ف تفب ت دس ش ػت ب اختالف ؼ یداس )0/05>P( ثی یب ی ب یثبؿذ. = ثؼیبس ؼ یداس )0/01>P( = SEM خغبی اػتب ذاسد ثی یب ی ب = SIG ػغح ؼ ی داسی = Ton/h ت دس ىتبس = Kg/h وی ش دس ىتبس. آی ث ذ ىبسا ) 1386 ) یض ضاسؽ د ذ اسصؽ تغزی ای ػ ف تبجخش ع دس مبیؼ ثب ػبیش یب ب ػ ف ای غیش ثم الت صیبد حتی اص ثشخی یب ب ػ ف ای ثم الت یض ثیؾتش یثبؿذ. ای حممی دس آص بیی ػ ىشد و ی ویفی اسلب خذیذ تبج خش ع ؿب اسلب اػ اوی شوبد پ یض ت آ ت سا دس تبسیخ بی ا تیش ب پب ضد تیش ب ا شداد دس ضسػ تحمیمبتی دا ىذ وب سصی دا ب ؿ یذ چ شا ا اص سد ثشسػی لشاس داد ضاسؽ د ذ و تبسیخ وبؿت ثش س ی ثیؾتش كفبت و ی ویفی حل ػ ف اسلب تبج خش ع اثش ؼ یداسی داؿت. دس ای آص بیؾ سل شوبد دس تبسیخ وبؿت د ثب 31 ت دس ىتبس ثیؾتشی ػ ف خه سا ت یذ وشد. ػب اك ی دس ث ج د ػ ىشد ای سل ثیؾتش ث د ص ػبل ث د.ثیؾتشی دسكذ پش تئی ػ ف یض دس سل آ ت تبسیخ وبؿت ػ ث دػت آ ذ. دس د ع ثش اػبع ؿشایظ ا دب آص بیؾ ث تشی سل تبسیخ وبؿت خ ت وت ػ ف تبج خش ع سل شوبد تبسیخ وبؿت پب ضد شداد ب ت كی شدیذ. ثؼضی اص بی تبج خش ع پتب ؼی ثبالیی دس ت یذ ػ ف داؿت ب ذ ػبیش یب ب ػ ف ای یضا ت یذ آ ب ثؼت ث ؿشایظ صساػی تغیش اػت. ػشػت سؿذ حت ای ثبالی پش تئی خب ػ ض پبیی ای یب سا ث ػ ف ای ثب ویفیت ؼشفی د اػت خش ع دس ػبصؽ )سضبیی ىبسا 2015(. ت ا بیی تبج- ثب ؿشایظ ب بػت ب ذ خبن بی فمیش اص حبػ اد غزی ػبص بسی ثب حذ د ػیغ حشاستی تبثؾ ث شا مب ت ث ت ؾ خىی اػتفبد اص ای یب سا ث ػ ا یه حل اػت ) بیش 1996 ػجض غزی دس بعك ی خه ى ػبخت خب ؼ ذسػ 2002(. ث بثشای تبیح ضاسؽ ؿذ دس غب ؼبت آی ث ذ ىبسا )1386 ) ثب تبیح خل كیبت و ی تحمیك حبضش بث ت داؿت ثؼضی اص تفب ت ب یض شث ط ث سل تبج خش ع ث وبس سفت دس ای پظ ؾ یثبؿذ. تشویجبت ؿی یبیی اد ؼذ ی ػ ف تبج خش ع آص بیی و دس آص بی ب ا ذاص یشی ؿذ دس خذ 3 اسائ ؿذ ا ذ. بد آ ی چشثیخب وشث یذسات بی غیشفیجشی دس سل سآ ث ع س ؼ یداسی اص ثمی تی بس بی آص بیی ثیؾتش ث د )0/05>P(. یضا پش تئی خب ی ػ ض دس تی بس بی آص بیی تفب ت ؼ یداس ذاؿت ذ )0/05<P(. دس سل خبسوفؼىی مبدیش دی اس ػ ی خبوؼتشخب ی ی ػ ض فیجش ب ح دس ؿ ی ذ اػیذی و ؼی فؼفش یضی پتبػی ثیؾتش اص اسلب دی ش آص بیی ث د.)P<0/05( 36

7 تشویجبت ؿی یبیی بد آ ی پش تئی خب دی اس ػ ی خبوؼتشخب چشثیخب ی ی ػ ض یػ ض جد ل - 3 تزکيببت ضيويبيی ه اد هؼد ی ػل ف س رقن تبج خز ط )درغد هبد خطک( Khrkovski تی بس بی آص بیی SIG NS NS SEM 0 /20 0 /26 0 /86 0 /20 0 /11 0 /16 0 /70 0 /18 0 /88 0 /99 Lour 84/8 12/0 37/8 15/2 2 /4 4 /7 19/2 12/3 25/5 33/0 Cim 84/5 11/8 38/6 15/5 2 /2 4 /8 19/8 12/3 26/2 31/9 84/3 11/5 39/9 15/7 2 /1 5 /1 20/9 12/4 27/5 30/8 ADF NFC و ؼی فؼفش یضی پتبػی 0 /016 0 /004 0 /003 0 /018 1 /17 0 /30 0 /23 1 /37 A 1 /19 0 /31 A 0 /23 1 /40 1 /21 0 /31 0 /24 1 /41 = Khrkovski سل خبسوفؼىی = Cim سل ػی = Lour سل سآ حش ف تفب ت دس ش ػت ب اختالف ؼ یداس )0/05>P( ثی یب ی ب یثبؿذ. = ثؼیبس ؼ یداس )P<0/01( = ؼ یداس )0/05>P( = NS فبلذ ؼ یداسی )0/05<P( = SEM خغبی اػتب ذاسد ثی یب ی ب = SIG ػغح ؼ ی داسی NFC =وشث یذسات بی غیشفیجشی = ADF فیجش ب ح دس ؿ ی ذ اػیذی. اػت )اػتبو چ ؿب چیفش 1993(. یضا پش تئی خب یب تبج خش ع دس شاح خت ف ثشداؿت دس بی خت ف اص 8 تب 18/5 دسكذ روش ؿذ اػت. آ ب یض یضا دی اس ػ ی فیجش ب ح دس ؿ ی ذ اػیذی ای ػ ف سا ث تشتیت ؼبد 42/4 34/7 دسكذ ضاسؽ وشد ذ. تبج خش ع دس مبیؼ ثب ی د اص حبػ یػ ض خبوؼتش ثبالتش اص حبػ فیجش ب ح دس ؿ ی ذ اػیذی پبئی تش اػت )اػالف ىبسا 2001 ػب ذسص ثیىش 1984(. خل كیبت خ ة تبج خش ع اصخ ػشػت سؿذ س یی صیبد دس ب بی ش ػب ث ش سی ثش اص آة داؿت ػغح ثبالی پش تئی دس دا ػ ف ای یب سا ث ػ ا آی ث ذ )1383 ) ثش اػبع تحمیمی دی ش ضاسؽ د حت ی پش تئی ثبال ػ ض پبیی ػشػت لبث یت ض ثبال اصخ خل كیبت خ ة ای یب ػ ف ای اػت. چ ی ی ثش اػبع تحمیك ا دب ؿذ ضاسؽ وشد و ثی اسلب اكالح ؿذ تبج خش ع اص ظش ػ ىشد و ی ویفی تفب ت ؼ یداسی خ د داسد)آی ث ذ ىبسا 1386 آی ث ذ 1383 آی ث ذ 1384(. اسلب پ پی ا س ح ث تشتیت ثیؾتشی و تشی یضا ػ ف خه اسلب تشیدی ا س ح شوبد ثب یب ی 14 دسكذ پش تئی ثیؾتشی سل پ پی ثب 12/6 دسكذ پش تئی و تشی ویفیت ػ ف خه سا داسا ث د ذ. اسصؽ تغزی ای ػ ف تبج خش ع ؼ ال اص حبػ دی اس ػ ی دی اس ػ ی ثذ ی ػ ض ی ی لبث یت ض بد خه پش تئی خب پش تئی غیش لبث تدضی دس ؿى ج اص ػ ف بی ؼ سد اػتفبد ث تش یه یب ثب اسصؽ ػ ف ای غشح د اػت. ای یب ثب ت خ ث یظ ی بی فیضی طیىی ػبص بسی ثبالیی ث بعك ش ؼیشی)یب فل ش ػب ( ثب س ص بی آفتبثی صیبد داسد. كفش فیضی طیىی 37

8 ای یب ثی 13 تب 15 دسخ ػب تی شاد ث د عی 3 تب 5 س ص پغ اص وبؿت خ ا یص ذ. ای یب ثب ث ش ثشداسی ثش اص ؿشایظ ش ػ ىشد لبث لج ی داسد )پ ت ب ىبسا 1989 ال س ىبسا 1999 ی یب ض ثش ش 1995(. ثشخی اسیت بی تبج خش ع ث خبعش سؿذ ػشیغ حت ای پش تئی ثبال ػ ض پبئی ذاؿت اد ػ ی ث ػ ا ت یذ ػ ف سد ت خ لشاس شفت ا ذ. اسصؽ غزایی ای ػ ف اص حبػ فیجش ب ح دس ؿ ی ذ اػیذی ی ی لبث یت ض پش تئی خب پش تئی غیشلبث تدضی دس ؿى ج اص ػ ف بی ؼ ث تش اػت. پش تئی یب اص حبػ یضی آ ی اػیذ بی شدداس غ ی اػت. تبج خش ع یت ا ذ ث ك ست ػ ف خه یب ػی لشف ؿ د. غب ؼبت تغزی ای دس خ اسو ذ ب ػ ىشد خ ثی سا ب داد اػت. فمظ ثبیذ دس سد یتشات احتیبط الص ث ػ آیذ صیشا دس ثشخی شاح سؿذ ای ػب ى اػت دس ثشخی اسیت ب دس حذ ؼ یت صا ثبؿذ)پ ذ ب 1989 ػیشویغ 2003(. ث ش حب ثبیذ و ی ػ ا ویفی ػ ف ثب دس ظش شفت ؿ ذ. ثب ت خ ث تبیح تشویجبت ؿی یبیی اد ؼذ ی دس خذ 3 ث ظب ش سل خبسوفؼىی ثشتشی و چىی داسد. ا جت مذاس ػذدی پش تئی خب بد آ ی سل سآ اص تی بس بی آص بیی ثیؾتش ؿذ اػت. اص مبیؼ داد بی خذ 4 3 اػت جبط یؿ د و مبدیش تشویجبت غزی ضسػ ای )ت دس ىتبس( تفب ت ثؼیبس صیبدی ثب ب كفبت ا ذاص یشی ؿذ دس آص بی ب سا داسد. پش تئی خب دس خذ 3 )تشویجبت ؿی یبیی( دس ثی سل ب اختالف ؼ یداسی ذاؿت ذ ی دس خذ 4 ؿبخق پش تئی خب دس ضسػ )ت دس ىتبس( داسای تفب ت ؼ یداسی دس ثی سل ب آص بیی ث د ذ. زا ث ظش یسػذ ثشای اسصیبثی ت كی تش یح وبؿت تغزی ػ ف تبج خش ع بػت یثبؿذ و اعالػبت تشویجبت ؿی یبیی ضسػ ای ثب ت فیك ؿ ذ )تئ ت یه و بس 1985(. دس خذ 4 خل كیبت كفبت ویفی ػ ف ػ سل تبج خش ع ثیب ؿذ اػت. ا شطی لبث تبث یؼ یض ا شطی لبث ض دس سل سآ خبسوفؼىی ث تشتیت اص ثی تی بس بی آص بیی ثیؾ- تشی و تشی ث د ذ )0/05>P( دس ض ای مبدیش دس خبسوفؼىی ػی بث یض دس ػی ثب سآ یىؼب ؿذ ذ )0/05<P(. لبث یت ض بد خه و اد غزی لبث ض دس سل خبسوفؼىی اص ثمی اسلب تبج خش ع آص بیی و تش ؿذ) P<0/01 ( یض دس اسلب ػی سآ بث ث د ذ. د ؿبخق اسصیبثی و ی ػ ف ؿب اسصؽ غزایی ؼجی )RFV( ویفیت ؼجی ػ ف )RFQ( دس سل سآ ثیؾتشی دس سل خبسوفؼىی و تشی مذاس ؿذ ذ )0/01>P(. جد ل 4 - خػ غيبت کيفی ػل ف س رقن تبج خز ط ؿبخق ب *ا شطی لبث تبث یؼ ) MJ/Kg ( ا شطی لبث ض ) MJ/Kg ( لبث یت ض )%( و اد غزی لبث ض )%( اسصؽ تغزی ای ؼجی ویفیت ؼجی ػ ف Khrkovski تی بس بی آص بیی SIG SEM 0 /10 0 /13 0 /68 1 /01 5 /99 6 /94 Lour 5 /0 6 /1 69/1 67/1 171/5 174/6 Cim 4 /9 6 /0 68/5 66/3 165/1 167/5 4 /8 5 /9 67/4 64/7 157/1 158/0 = Khrkovski سل خبسوفؼىی = Cim سل ػی = Lour سل سآ حش ف تفب ت دس ش ػت ب اختالف ؼ یداس )0/05>P( ثی یب ی ب یثبؿذ. = ثؼیبس ؼ یداس )0/01>P( = ؼ یداس )0/05>P( = SEM خغبی اػتب ذاسد ثی یب ی ب = SIG ػغح ؼ ی داسی. *ا شطی لبث تبث یؼ اص س ی یضا دی اس ػ ی) NDF ( ثشآ سد ؿذ اػت. 38

9 ا شطی لبث تبث یؼ ا شطی لبث ض ثشخی اص اسلب تبج خش ع) حی اكالح ؿذ ( دس ضاسؽ كفبپ س ىبسا ) 1386 ( اص مبدیش پظ ؾ حبضش و تش یثبؿذ و شث ط ث وب ؾ یضا پش تئی خب دس بی روش ؿذ ی- ثبؿذ. ثش اػبع تحمیك ػؼت )1994( ثیب ؿذ اػت و ش چمذس یضا پش تئی خب ػ ف ثیؾتش دی اس ػ ی و تش ثبؿذ ا شطی لبث تبث یؼ ا شطی لبث ض ثیؾتش یؿ د. ث - ع سو ی ث د ی ای و ا شطی لبث تبث یؼ ا شطی لبث ض اص س ی دی اس ػ ی ثشآ سد ؿذ اػت مبدیش آ ب ا ذوی و تش اص ؼ یثبؿ ذ )2001 NRC.)NRC 1978 ؿبخق بی اسصؽ ؼجی تغزی ای) RFV ( ویفیت ؼجی ػ ف ) RFQ ( ؼبد ؼت ذ ث تشتیت RFQ RFV ثش اػبع لبث یت ض بد خه یض و اد غزیلبث ض ث دػت آ ذ و اػتجبس ؿبخق ویفیت ؼجی ػ ف ثیؾتش یثبؿذ ) ی بستی 1999(. دس ػ ف ی د )ثب پش تئی خب 15 دی اس ػ ی 51 دسكذ بد خه( مبدیش اسصؽ ؼجی تغزی ای ویفیت ؼجی ػ ف ث ع س ت ػظ احذ ضاسؽ ؿذ اػت. زا ای د ؿبخق دس سل خبسوفؼىی بث ی د ث د ی دس اسلب ػی سآ اص ػ ف ی د بػتتش ؿذ ذ. د ی اك ی ث ج د ای ؿبخق ب شث ط ث افضایؾ لبث یت ض بد خه و اد غزی لبث ض دس ػ ف بی آص بیی یثبؿذ. دس ای آص بیؾ مبدیش RFQ RFV دس سل ػی ث - تشتیت دس حذ د احذ یض سل سآ ث تشتیت دس حذ د احذ ث د ذ و سل سآ داسای اسصؽ غزایی ثشتشی ؼجت ث سل خبسوفؼىی ػی داؿت. ای مبدیش RFV RFQ بػت تغزی ب ؿیشی پشت یذ )1978 NRC خش ی ب بسػیىب 2004 ػب ذسص ثیىش 2003( ث یظ دس د س خه یثبؿذ. ت غي تز يجی دس د ع تشویجبت ؿی یبیی اد غزی ضسػ ای اسصؽ ؼجی تغزی ای ویفیت ؼجی ػ ف تبج خش ع دس سل سآ اص ثمی اسلب وت ؿذ دس اػتب ا جشص ثیؾتش ث د. پی بد ی شدد و ثشای تؼیی اسصؽ غزایی یب ب ػ ف ای خل كیبت و ی سؿذی یب دس و بس تؼیی اسصؽ غزایی ػ ف دس ظش شفت ؿ د. دس د ع تغزی ػ ف تبج خش ع ثب سل سآ یت ا ذ ثشای دا بی خ اسو ذ بػتتش اص ثمی اسلب دی ش ای ػ ف ثبؿذ. سپبسگشاری اص و ی ىبسا شا ی دس ػؼ تحمیمبت اكالح ثزس ب یض ػؼ تحمیمبت ػ دا یو س و دس ای تحمیك وبسثشدی ؼبػذت د ذ تىش تمذیش ی شدد. 39

10 ؽ. اػذی اثش ثشداؿت دس شاح ه ببغ آی ث ذ ا ؼشفی یب ػ ف ای خذیذ آ بسا ت ثشای ا ی. 2. ف شتج دس ایشا. د ػ ی وب سصی. ج آی ث ذ ا ثشسػی ػ ىشد و ی ویفی اسلب یب ػ ف - ای خذیذ آ بسا ت. ا ی بیؾ یب ب ػ ف ای ت شا. ف آی ث ذ ا. آلبػیصاد. غ شثبؿی ثشسػی اثش تبسیخ بی خت ف وبؿت ثش ػ ىشد و ی ویفی اسلب یب صساػی خذیذ تبج خش ع ػ ف ای spp).(amrnthus د پظ ؾ بی صساػی ایشا ؿ بس 2. خ ذ 5. ف: احؼب ی ح. فضبئ ی ح مبیؼ ػ ىشد ت یذ اد غزی ویفیت پش تئی ػ ف سل چ بس خش ع. تبج خه پ د ی بیؾ ی ایذ بی دس وب سصی. دا ب آصاد اػال ی احذ اكف ب )خ ساػ ب ( دا ىذ وب سصی تؼیی اسصؽ غزایی ػ ف تبج افبس. فیؼی. خش ع)آ بسا ت( ث ظ س اػتفبد دس تغزی دا. خؼتی بیؾ ی یب ب ػ ف ای و س. دا ىذ وب سصی بثغ عجیؼی پشدیغ وب سصی دا ب ت شا. ا لبسی اسد ی ع تبثیش تشاو ث ت مذاس یتش ط ثش ػ ىشد ثزس ویفیت ػ ف تبج خش ع دا ای. پبیب ب وبسؿ بػی اسؿذ صساػت. دا ب تشثیت ذسع 135 كفح. سضبیی ج. س صث ب ی. فضبئ ی ح اسصیبثی اسؽ پزیشی ویفیت پش تئی ػ ف تبص ػی ؿذ تبج خش ع ثش اػبع ػیؼت وشث یذسات پش تئی خب ق وش. د ػ دا ی ایشا. د س 40 ؿ بس. 3 ف كفبپ س ؽ. حیذسی ق.ا. تی سی یب ؼشی ا.ا ثشسػی تشویجبت ؿی یبیی تؼیی اسصؽ تغزی ای د تبجخش ع ث ػ ا جغ ػ ف دس شاتغ آث یش اػتب بص ذسا. د ی و ش ػ دا ی آثضیب و س. وشج - ایشا. ف 587- شا ی ا. فضبئ ی ح. خت ف سؿذ ثشو یت ویفیت ػ ف اسلب آ بسا ت اسصیبثی التلبدی آ. د ث صساػی ب ثزس. خ ذ ف Asi, D., Rouzehn, Y., Rezei, J Effet of hrvest dte nd nitrogen fertiliztion rte on the nutritive vlue of mrnth forge (A. hypohondrius). Animl Feed Siene nd Tehnology. 171, AOAC Offiil methods of nlysis. 15 th edition. Assoition of Offiil Anlytil Chemists. Wshington, D.C. Bltensperger, D., Lyon, D., Nelson, L Amrnth grin prodution in Nersk. Coopertive Extension. Eletroni Version. Issued July: p Dhiru, M Growth Rte of Vegetle Amrnth (Amrnthus Cruentus L.) s Influened y Row Sping nd Nitrogen Fertilizer in Mui, Northern Guine Svnnh Zone, Nigeri. Interntionl Journl of Innovtive Agriulture & Biology Reserh.4(2):8-20. Givens, D.I., Owen, E Axford, R.F.E., Omed, H.M Forge evlution in ruminnt nutrition. CABI Pulishing. Wlingford. Oxon OX10 8E. UK. 480p. Hnok, D.W Using Reltive Forge Qulity to Ctegorize Hy. Pulish of The University of Georgi. Hnok, D.W., Sh, U., Stewrt, R.L., Bernerd, J.K., Smith, R.C., Johnson, J.M Understnding nd Improving Forge Qulity. Pulish of The University of Georgi. Jernym, P., Gri, A.D Understnding Reltive Feed Vlue (RFV) nd Reltive Forge Qulity (RFQ). South Dkot Stte University. 40

11 Johnson, B., Henderson T Wter use ptterns of grin mrnth in the Northern Gret Plins. Agron. J. 94: Krimi Rhjerdi, N., Rouzehn, Y., Fzeli, H., Rezei, J Chemil omposition, fermenttion hrteristis, digestiility, nd degrdility of silges from two mrnth vrieties (Khrkovskiy nd Sem), orn, nd n mrnth orn omintion. Journl of Animl Siene. 93, Kuffmn, C.S., Weer, L.E Grin mrnth. P, In: J. Jnik nd J.E. Simon (eds). Advnes in new rops. Timer Press, Portlnd, OR. Luer, J., Crter, P., Wood, T., Diezel, G., Mlynrek, M Corn hyrid response to plnting dte in NorthernCorn elt. Agron, J. 91: Linn, j.g., Mrtin, N.P Forge tests nd interprettion.bull.fo University of Minnesot Coop. Ext. Ser V., St. Pul. Mrtens, G.C., Andersen, R.N Forge nutritive vlue nd pltility of 12 ommon nnul weeds. Crop Siene. 15: Moshver, E., Mdni H., Emm, Y., Nour Mohmdi, G., Heidri-Shrifd, H Effet of plnting dte nd density on mrnth (Amrnthus hypohondrius) growth indies nd forge yield. Journl of Experimentl Biology nd Agriulturl Sienes, 4(5): Myers, R.L Amrnth: new rop opportunity. In: Jnik J. (ed.): Progress in New Crops. AS Press, Alexndri: Ntionl Reserh Counil (NRC) Nutrient requirements for diry ttle. Ademy press,wshington, D.C. Ntionl Reserh Counil (NRC) Nutrient requirements for diry ttle.ntionl demy press, Wshington, D.C. Olniyi, J. O Evlution of yield nd qulity performne of grin mrnth vrieties in the Southwestern Nigeri. Reserh Journl of Agriulture, 1(2): Olniyi J. O., Adelsoye, K.A., Jegede, C.O Influene of nitrogen fertilizer on the growth, yield nd qulity of grin mrnth vrieties. World Journl of Agriulturl Siene. 4 (4): Pond, W.G., Lehmnn, J.W Nutritive vlue of vegetle mrnth ultivr for growing lms. Journl of Animl Siene. 67: Putnm, D., Oplinger, E., Doll, J., Shulte, E Amrnth. Alterntive field rops mnul. Eletroni version issue. Univ. Wisonsin, Extension servie, Mdison, WI. R sttistil softwre R ( The R Journl, (8/1). Rezei, J., Rouzehn, Y., Fzeli, H Nutritive vlue of fresh nd ensiled mrnth (Amrnthus hypohondrius) treted with different levels of molsses. Animl Feed Siene nd Tehnology. 151, Rezei, J., Rouzehn, Y., Fzeli, H., Zhedifr, M., Crss hrteristis, non-rss omponents nd lood prmeters of fttening lms fed on diets ontining mrnth silge sustituted for orn silge. Smll Ruminnt Reserh. 114, Rezei, J., Rouzehn, Y., Fzeli, H., Zhedifr, M Effets of sustituting mrnth silge for orn silge on intke, growth performne, diet digestiility, miroil protein, nitrogen retention nd ruminl fermenttion in fttening lms. Animl Feed Siene nd Tehnology. 192, Rezei, J., Rouzehn, Y., Zhedifr, M., Fzeli, H Effets of dietry sustitution of mize silge y mrnth silge on feed intke, digestiility, miroil nitrogen, lood prmeters, milk prodution nd nitrogen retention in ltting Holstein ows. Animl Feed Siene nd Tehnology. 202,

12 Srmdi, B., Rouzehn, Y., Rezei, J Influenes of growth stge nd nitrogen fertilizer on hemil omposition, phenolis, in situ degrdility nd in vitro ruminl vriles in mrnth forge. Animl Feed Siene nd Tehnology. 215, Sunders, R.M. nd R. Beker Amrnthus: potentil food nd feed soure, p In: Y. Pomernz (Ed.). Advnes in erel siene nd tehnology. Vol. 6. Amer. Assn. Cerel Chem., St Pul, MN. E.C Brummer, K.J Moore, B.B Sleugh, Knpp, A.D Russell, J., Gison, L Forge nutritive vlue of vrious mrnth speies t different hrvest dtes. Crop Siene. 41: Stllkneht, G.F., Shulz-Sheffer, J.R Amrnth redisovered. P, In: J. Jnik nd J.E. Simon (eds). New Crops. Willey, New York. Stordhl, J.L., Sheffer. C.C., DiCostnzo, A Vriety nd mturity ffet mrnth forge yield nd qulity. Journl of Prodution Agriulture. 12: Svirskis, A Investigtion of mrnth ultivtion nd utiliztion in Lithuni. Agronomy Reserh. 1: Teutonio, R.A., Knorr, D Amrnth: omposition, properties, nd pplitions of redisovered food rop. Food Tehnol. 39: Vn Soest, P.J Nutritionl Eology of the Ruminnt. Cornell University Press, Ith, NewYork. 476 pp. Willims J.T., Brenner, D Grin mrnth (Amrnthus speies). In: Willims J.T. (ed.): Cerels ndpseudoerels. Chpmn & Hll, London: